Scan Leesproblemen en Dyslexie groep 3-8

Online zelfevaluatie-instrument dat als startpunt kan dienen voor duurzame verbeterslagen in het basisonderwijs met betrekking tot het lees- en spellingonderwijs en de begeleiding van leerlingen met lees- en spellingproblemen en dyslexie.

Goed lees- en spellingonderwijs en de ondersteuning bij lees- en spellingproblemen en dyslexie

In groep 3 start het formele lees- en spellingonderwijs, voortbouwend op de basis die gelegd is in groep 1 en 2. De lees- en spellingontwikkeling verloopt bij elk kind anders. Het is belangrijk dat leerlingen die stagneren in hun ontwikkeling al in een vroeg stadium de benodigde ondersteuning krijgen en deze indien nodig ook tijdens hun verdere schoolloopbaan krijgen. Dit met als doel dat álle leerlingen zich ontwikkelen tot geletterde burgers die zich kunnen redden in onze talige maatschappij.

Wat biedt de scan?

De Scan Leesproblemen en Dyslexie groep 3-8 bestaat uit de volgende onderdelen:

• Vragenlijst met 74 vragen waarmee de eigen situatie in kaart kan worden gebracht (zie deel 2 van de Handleiding (2023) voor praktische aanwijzingen. Deze vragenlijst kan via instrumenten.expertisecentrumnederlands.nl worden ingevuld en levert een overzichtelijke rapportage op (voorbeeld). Zie Bijlage 1 van de Handleiding voor een overzicht van de vragen.
• Route van scan naar verbetertraject: zie deel 3 van de Handleiding (2023).

In grote lijnen biedt de uitslag van vragenlijst (rapportage) van de scan zicht op het onderwijs en begeleiding op de drie ondersteuningsniveaus, de wijze waarop schoolteam omgaat met verschillen en hoe zij ouders daarbij betrekt. Ook biedt de scan zicht op de wijze waarop bij u op school wordt samengewerkt met andere professionals en hoe schoolontwikkeling en professionalisering vorm krijgen. Verder biedt de scan inzicht in de visie en missie en het onderwijskundig beleid van uw school, maar ook van strategische partijen (schoolbestuur, Samenwerkingsverband Passend Onderwijs (SWV), gemeente). 

Op basis van de resultaten kan gezamenlijk bekeken worden wat er al goed gaat en voortzetting verdient én welke onderdelen of aspecten verbetering behoeven. Om dit verantwoord te kunnen doen biedt de scan sturingsindicatoren die richting geven aan vervolgstappen.  De sturingsindicatoren bestaan uit acht verbeterdomeinen en drie  aansturingsniveaus. Zo kan bijvoorbeeld aandacht nodig zijn op ondersteuningsniveau 3 (een van de acht verbeterdomeinen) en blijft daarbij vooral de ondersteuning en facilitering op strategisch niveau (een van de drie aansturingsniveaus) achter. Samen kan dan gekeken worden of en zo ja hoe hier verbetering in gebracht zou kunnen worden en wat daarvoor nodig is.

Wanneer er gekozen wordt voor een verbetertraject bieden de resultaten van de scan vervolgens mogelijkheden om voor ontwikkel- en verbeterpunten SMART-doelen te formuleren en deze in een – gezamenlijk gedragen – verbetertraject uit te zetten.

De gegevens uit de Scan Leesproblemen en Dyslexie groep 3-8 bieden onder andere de mogelijkheid om:                

• het gesprek op gang te brengen over de noodzaak van verbetering van de implementatie van de ondersteuningsniveaus en begeleiding van leerlingen met lees- en spellingproblemen en het (vermoeden van) dyslexie binnen de school. Waar staan we? Wat doen we goed en wat kan beter? Waar liggen risico’s? Welke kansen voor gezamenlijke verbetering zien we? Is er draagvlak voor verandering, rekening houdend met de draagkracht en verandercapaciteit van alle betrokkenen?
• scholen, besturen en SWV’en te helpen met visie- en beleidsontwikkeling met als doel een duurzame en integrale aanpak te realiseren op het gebied van het lees- en spellingonderwijs in groep 3 tot en met 8.
• periodiek de ontwikkelingen van een (meerjarig) verbetertraject in kaart te brengen, de ‘koers’ te volgen en uiteindelijk vast te stellen of en hoe de doelen van het verbetertraject daadwerkelijk zijn gerealiseerd.
• binnen regionale/lokale netwerken een brede ketenaanpak te bevorderen door partijen die zélf voor duurzame verankering willen zorgen en daarbij samen willen optrekken te faciliteren op voorwaarde dat ze een verbeterplan indienen, uitvoeren en opvolgen.

Verbeterdomeinen 

1. Onderwijs en begeleiding op Ondersteuningsniveau 1
2. Onderwijs en begeleiding op Ondersteuningsniveau 2
3. Onderwijs en begeleiding op Ondersteuningsniveau 3
4. Visie en missie 
5. Onderwijskundig beleid en uitvoering 
6. Leerling- en ouderbetrokkenheid
7. Interprofessionele samenwerking 
8. Ontwikkeling en professionalisering

Aan de slag met de scan

De uitkomsten van de scan geven aanknopingspunten voor gesprekken, maken ontwikkelpunten zichtbaar en helpen om doelen voor een verbetertraject te formuleren en te evalueren. De scan is daarbij een middel en geen doel. Voer voordat de scan wordt afgenomen een gesprek met elkaar over waarom u de scan wil afnemen en met welk doel. Het invullen van de vragenlijst zonder een plan over wat er verder mee gebeurt, is zonde van de tijd.
In deel 2 van de Handleiding worden de praktische aspecten voor het invullen van de scan toegelicht:

• Afwegingen voor de scan wordt ingezet
• Voorbereidingen door de scancoördinator voor het uitvoeren van de scan
• Informatie over de vragenlijst
• Wie de scan invullen
• Rapportage van de resultaten

In de Technische gebruikershandleiding worden de technische aspecten van het gebruik van de scan toegelicht. In onderstaande video wordt toegelicht hoe je de scan gebruikt en welke rapportage eruit voortkomt.