Wat zijn de gevolgen van het afstandsonderwijs voor mijn kind dat moeite heeft met leren lezen? Duurt het nu nog langer voor mijn kind een dyslexieonderzoek krijgt? Oudervereniging Balans krijgt steeds meer vragen van bezorgde ouders van kinderen die moeite hebben met lezen. Begrijpelijke vragen. Want door de coronacrisis verloopt het onderwijs anders. Misschien waren er al zorgen over het leren lezen van jouw kind voor de scholen allemaal afstandsonderwijs moesten gaan geven. En kreeg je kind extra ondersteuning hiervoor op school. Misschien heb je als ouder door het geven van afstandsonderwijs aan je kind gezien hoeveel moeite het lezen jouw kind kost. En maak je je daar zorgen over. De coronamaatregelen hebben effect op alles en iedereen, dus ook op je kind met leesproblemen of dyslexie. Ook nu de basisscholen weer open zijn, kan het gebeuren dat je kind tijdelijk een periode geen onderwijs op school krijgt. Bijvoorbeeld omdat (een deel van) de klas in quarantaine moet. Dan moet er ook weer thuisonderwijs gegeven worden. Het is juist nu extra belangrijk dat school en ouders samenwerken bij leesproblemen of dyslexie. Deze berichtgeving kan daarbij helpen. Wil je algemene informatie over dyslexie, dan verwijzen we je naar de ouderpagina van Dyslexie Centraal.
De informatie op deze pagina is ook te downloaden als pdf:
Scholen en professionals uit de dyslexiezorg hebben net als ouders vragen over het leesonderwijs in coronatijd. Scholen gebruiken de protocollen leesproblemen en dyslexie als leidraad voor het geven van goed leesonderwijs. Hierin staat precies wat een school kan doen wanneer een kind meer dan gemiddeld moeite heeft met lezen. Wanneer er moet worden getoetst. Wat de school moet doen om een kind met een leesprobleem extra te ondersteunen. En wanneer er weer getoetst moet worden om te bekijken of het extra oefenen en de instructie jouw kind voldoende helpt.
Door het afstandsonderwijs is de extra ondersteuning soms online gegeven. Het is fijn als dat goed gelukt is. Maar misschien was het wel minder vaak. Of misschien heeft de leerkracht je gevraagd extra te lezen met je kind. Of is de extra ondersteuning tijdens het afstandsonderwijs tijdelijk gestopt. Dit heeft gevolgen voor de leesontwikkeling van jouw kind. Want als er minder vaak extra ondersteuning is gegeven of minder geoefend is met lezen, kun je ook niet toetsen of het extra oefenen jouw kind voldoende helpt.
Speciaal voor scholen en de dyslexiezorg heeft Dyslexie Centraal, het informatiepunt voor onderwijs, dyslexiezorg en ouders, een berichtgeving voor aangepast toetsen gemaakt. Zodat scholen leerlingen met lees- en spellingproblemen ook in coronatijd zo goed mogelijk kunnen ondersteunen. En leerlingen met een vermoeden van dyslexie in samenwerking met ouders zo snel mogelijk door kunnen verwijzen naar de dyslexiezorg.
Extra ondersteuning in coronatijd
Als je kind moeite heeft met lezen, moet extra ondersteuning worden geboden om je kind te helpen. Over hoe die extra ondersteuning er normaal gesproken uit kan zien, lees je meer in bijlage 1 van de pdf-versie van dit bericht. Hoe lastiger je kind het lezen vindt, hoe intensiever dat moet zijn.
Ook in coronatijd moet een kind met lees- en spellingproblemen extra ondersteuning krijgen.
Hoe die extra ondersteuning geboden wordt, hangt af van de groep waarin je kind zit en of jouw kind voor het thuisonderwijs al problemen had met lezen en spelling. Als je daar meer over wilt weten, kun je dat lezen in bijlage 2 van de pdf-versie van dit bericht.
Meestal heeft de leerkracht zich tijdens het afstandsonderwijs vooral gericht op het geven van de instructie en de extra instructie en begeleiding. Het vele oefenen dat zo belangrijk is bij het leren lezen (leeskilometers maken) moest thuis gebeuren in plaats van in de klas. Motiveren voor dat toch al lastige lezen kan thuis nog moeilijker zijn. Het is dus belangrijk goed met de leerkracht van je kind te bespreken wie wat doet en wat er wel of niet haalbaar is.
- Neem contact op met de leerkracht van je kind en maak samen een plan van aanpak. Bespreek daarbij wat de afgelopen periode wel en niet is gelukt. Wie wat heeft gedaan. Wat wie nu gaat doen. Hoe vaak je kind extra ondersteuning krijgt en wat je thuis kunt doen om bijvoorbeeld leeskilometers te maken. Hoe je dat het beste kunt doen. En wie voor het leesmateriaal zorgt. Door dit te bespreken met de leerkracht voorkom je teleurstellingen en verkeerde verwachtingen.
Toetsen in coronatijd
Normaal gesproken worden er op school twee keer per jaar, in januari en juni, lees- en spellingtoetsen afgenomen. Dit noemen we de hoofdmeetmomenten. De resultaten van deze toetsen en observaties tijdens het werken in de klas gebruikt de leerkracht om te bepalen of jouw kind extra ondersteuning nodig heeft of niet. De kinderen die extra ondersteuning nodig hebben worden tussendoor extra getoetst. Zo kan de leerkracht zien of de extra ondersteuning en het oefenen goed helpen. Die extra toetsen noemen we de tussenmeetmomenten en zijn in november en maart, precies tussen de twee hoofdmeetmomenten in.
Door het thuisonderwijs is het leesonderwijs en de extra ondersteuning anders gegaan dan normaal. En ook de komende periode kan het gebeuren dat jouw kind of (een deel van) de klas tijdelijk niet naar school kan - door quarantaine bijvoorbeeld. Dit alles heeft gevolgen voor de hoofdmeetmomenten en tussenmeetmomenten. Scholen hebben sinds de coronaperiode de mogelijkheid om flexibel te toetsen. Wat dat is, kun je hieronder lezen.
Flexibel toetsen
Na zowel de eerste sluiting van de scholen (maart 2020) als de tweede (december 2020) zijn er flexibele normen voor toetsen opgesteld. Daardoor zijn de toetsen nu op ieder moment in het jaar betrouwbaar af te nemen. Dat is fijn, want zowel de leerkracht als jij als ouder wil toch zo snel mogelijk weten hoe het gaat met de lees- en spellingontwikkeling van jouw kind.
De school kan in coronatijd dus op ieder moment de toetsen afnemen, ook buiten de vaste meetmomenten. Wel moet er tussen twee hoofdtoetsmomenten minimaal een half jaar zitten omdat er tussendoor voldoende oefening moet zijn aangeboden. Bij toetsen die bij de hele klas worden afgenomen, wordt geadviseerd om dat pas te doen als de leerlingen weer minimaal twee weken op school zijn geweest.
Voor individuele leerlingen geldt wel het half jaar tussen twee hoofdtoetsmomenten, maar die twee weken op school niet. Tussenmetingen kunnen halverwege een periode van een half jaar worden gedaan, na 10-12 weken ondersteuning, om te zien of de ondersteuning effect heeft of dat er misschien iets moet worden aangepast in het aanbod. Of het nu gaat om hoofdmeetmomenten of tussenmeetmomenten, bij allebei geldt dat er gekeken moet worden of het lees- en spellingonderwijs in de periode voorafgaand aan de toets goed genoeg is geweest. Als er minder kon worden gedaan aan lezen en spellen, is het logisch dat de vooruitgang van je kind ook kleiner is. Dus niet bij ieder kind dat nu lager scoort op de toetsen moet nu gedacht worden aan een leesprobleem of dyslexie. Het kan ook zijn dat een kind door het afstandsonderwijs of de situatie van de lockdown toch minder goed vooruit is gegaan.
- Informeer bij de leerkracht naar de toetsen wanneer er zorgen zijn over de lees- en spellingontwikkeling van jouw kind. Welke toetsen heeft je kind gemaakt. En wat was hiervan het resultaat. Wanneer wordt er weer getoetst. Of moet er misschien een individueel meetmoment worden ingepland. En zo ja, wanneer. Maak samen met de leerkracht een plan van aanpak over wat jullie samen kunnen doen voor je kind.
Een vermoeden van dyslexie in coronatijd
Wanneer er goed leesonderwijs is gegeven en de extra ondersteuning onvoldoende heeft geholpen, dan kan een kind dyslexie hebben. Om dyslexie vast te stellen is altijd onderzoek nodig van een specialist. Als er sprake is van Ernstige Enkelvoudige Dyslexie (EED) kan een kind behandeling krijgen van een dyslexiespecialist die vergoed wordt door de gemeente. Er is alleen sprake van EED als de leesproblemen zo ernstig zijn dat meer ondersteuning nodig is dan op school kan worden gegeven. Het leesprobleem moet enkelvoudig zijn. Er mogen dus geen bijkomende problemen zijn die het leesprobleem verklaren. Denk bijvoorbeeld aan ernstige concentratieproblemen. Bekijk hiervoor meer informatie over de dyslexiebehandeling.
Waarom mag mijn kind nu in coronatijd niet sneller naar de dyslexiezorg, zodat het daar snel goede en intensieve hulp kan krijgen bij het leren lezen?
Een belangrijk kenmerk van dyslexie is hardnekkigheid. Dit betekent dat je kind ondanks extra instructie en hulp in het onderwijs en extra oefenen (leeskilometers maken) op school en thuis niet voldoende vooruitgaat. Of er sprake is van hardnekkigheid kun je alleen weten door een kind extra intensief leesonderwijs te geven en daarna te toetsen wat het effect is van de extra hulp. Het extra oefenen kost tijd. Voor ouders en soms ook voor je kind kan dit frustrerend zijn. Wanneer een kind ondanks de extra ondersteuning bij het lezen en spellen voor de leestoetsen 3 x een V-(min)-score/E-score heeft gehaald OF voor de leestoets 3 x een V-score/lage D-score (laagste 20%) én voor de spellingtoets 3x een V-(min)-score/E-score (zwakste 10%) heeft gehaald mag er doorverwezen worden naar de dyslexiezorg voor een onderzoek naar Ernstige Enkelvoudige Dyslexie (EED).
Ook in coronatijd is het belangrijk dat je als ouder samen met de leerkracht in gesprek blijft over het lezen en spellen. Denk niet dat je lastig bent als je hiernaar vraagt. Goede samenwerking tussen ouders, school en zo nodig de dyslexiezorg is noodzakelijk om jouw kind zo goed mogelijk te leren lezen en spellen.
Heb je na het lezen van deze informatie nog vragen, dan kun je contact opnemen met de advieslijn van Balans. Dat kan iedere werkdag tussen 10.00 en 13.00 uur via telefoonnummer 030 2255050. Kies keuzeoptie 3. Wanneer we in gesprek zijn kun je het bandje in spreken en word je teruggebeld. Ook kun je een vraag stellen via het contactformulier.