Sinds 2015 valt de specialistische zorg voor kinderen met ernstige dyslexie (ED) onder de Jeugdwet en daarmee ligt de verantwoordelijkheid voor het regelen van en toezien op deze zorg bij de gemeenten. Voor 2015 lag deze verantwoordelijkheid bij de zorgverzekeraars onder de Zorgverzekeringswet. Vanuit de Zorgverzekeringswet maakten leerlingen in het basisonderwijs aanspraak op de vergoeding van dyslexieonderzoek en dyslexiebehandeling. Deze regelgeving is overgenomen bij de verschuiving van de verantwoordelijkheid naar de gemeenten onder de Jeugdwet. Met ingang van 1 januari 2022 geldt voor de vergoede dyslexiezorg het nieuwe Protocol Dyslexie Diagnostiek en Behandeling (PDDB) 3.0.
Hoewel de Jeugdwet gaat over zorg voor leerlingen tot 18 jaar, wordt dyslexieonderzoek en -behandeling alleen vergoed bij leerlingen in het basisonderwijs, in de leeftijd tot en met 12 jaar, met de indicatie Ernstige Dyslexie. Dat komt vanwege de voortzetting van de al bestaande afspraken over de vergoeding en het hiervoor gereserveerde budget zoals die in 2009 waren gemaakt voor de Vergoedingsregeling Dyslexie die gold voor leerlingen tot en met 12 jaar in het kader van de Zorgverzekeringswet.
Ondersteuning op school
Scholen bieden leerlingen gestapelde ondersteuning die is ingedeeld in de vorm van het onderwijscontinuüm met ondersteuningsniveaus. Onder ondersteuningsniveau 1 valt goed lees- en spellingonderwijs in de klas. Wanneer bij leerlingen een achterstand wordt gesignaleerd krijgen zij extra ondersteuning in de klas (ondersteuningsniveau 2) en intensieve begeleiding op school buiten de klas (ondersteuningsniveau 3). Of alleen niveau 2 wordt aangeboden of ook niveau 3 is afhankelijk van de mate van achterstand. Indien na een bepaalde periode van ondersteuning op niveau 2 en 3 de leerling met lees- en/of spellingproblemen nauwelijks vooruitgang boekt, kan er aanleiding zijn om de leerling door te verwijzen voor dyslexieonderzoek en –behandeling in de zorg (ondersteuningsniveau 4). Tijdens de loop van het onderzoek en de behandeling loopt de begeleiding op ondersteuningsniveau 1, 2 en 3 op school gewoon door. De verantwoordelijkheid voor ondersteuningsniveau 1, 2 en 3 ligt bij het onderwijs en die voor ondersteuningsniveau 4 bij de specialistische zorgaanbieder in opdracht van de gemeente.
Samenwerking gemeenten en onderwijs
Scholen zijn verantwoordelijk voor het geven van goed lees- en spellingonderwijs. Daarnaast valt de begeleiding en ondersteuning van leerlingen met lees- en spellingsproblemen en leerlingen met dyslexie zonder een ED-indicatie onder de verantwoordelijkheid van het onderwijs. Deze ondersteuning valt onder de basisondersteuning. In het schoolondersteuningsprofiel, opgesteld door het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs in samenwerking met de schoolbesturen, wordt aangegeven waar deze basisondersteuning uit bestaat.
Belang van samenwerking
Samenwerking tussen onderwijs (Samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs en schoolbesturen) en gemeenten is dan ook van groot belang om de toestroom van leerlingen naar de zorg beheersbaar te houden en te zorgen dat ernstige(re) lees- en spellingproblemen of dyslexie zoveel mogelijk worden voorkomen.
Dit blijkt ook uit recent onderzoek van KBA Nijmegen (2020) waaruit naar voren komt dat in gemeenten met een goede samenwerking tussen gemeente, samenwerkingsverbanden en schoolbesturen met focus op het verbeteren van het lees- en spellingonderwijs en het voorkomen van dyslexie, het percentage leerlingen met EED-zorg lager is dan in gemeenten waar dat niet het geval is. .
Ga voor meer informatie en de handreiking over de samenwerking tussen gemeenten en onderwijs naar Doen | Samenwerken bij Ernstige Enkelvoudige Dyslexie.
Kwaliteit van jeugdhulpaanbieders*
Met de Jeugdwet wordt ook de kwaliteit van zorg en de kwaliteit van jeugdhulpaanbieders, waaronder aanbieders van dyslexiezorg, gewaarborgd. Hierin wordt in artikel 4.1.1 lid 3 het volgende gesteld:
“De hulpverlener neemt bij zijn werkzaamheden de zorg van een goede hulpverlener in acht en handelt daarbij in overeenstemming met de op hem rustende verantwoordelijkheid, voortvloeiende uit de voor die hulpverlener geldende professionele standaard.”
De professionele standaard of norm voor het niveau van vakbekwaamheid komt vanuit de beroepsgroep of het veld. Dit vormt niet zozeer een eis of bevoegdheid die als juridische voorwaarde gesteld kan worden, maar vormt meer een voorwaarde die opdrachtgevers of instellingen kunnen stellen voor het goedkeuren van een verklaring of de bekostiging van het uitvoeren van het onderzoek en het opstellen van de verklaring. Dit kan vastgelegd worden in het beleid van de instelling of opdrachtgever.
Voor het afgeven van een dyslexieverklaring wordt vanuit de beroepsgroep (NIP en NVO) en Stichting Dyslexie Nederland vakbekwaamheid op post-masterniveau vereist zoals bij een GZ-psycholoog en een orthopedagoog-generalist het geval is.
Ontwikkeling Brede Vakinhoudelijke Richtlijn Dyslexie
In september 2021 is de Brede Vakinhoudelijke Richtlijn Dyslexie gepubliceerd. Deze nieuwe richtlijn is van belang voor het waarborgen van de kwaliteit van de zorg bij dyslexie en het vastleggen van afspraken rondom een aantal ervaren knelpunten. Lees meer bij Doen | Materialen | Brede Vakinhoudelijke Richtlijn Dyslexie.
Lees meer
Handreiking voor samenwerking tussen de gemeente en het samenwerkingsverband passend onderwijs met handvatten en voorbeelden uit de praktijk.
Informatie voor gemeenten over dyslexiezorg onder de jeugdwet en de verantwoordelijkheid van gemeenten en het onderwijs.
Toelichting van onder andere de verantwoordelijkheid van gemeenten omtrent dyslexiezorg onder de Jeugdwet (zoeken op ‘dyslexie’).
Noot bij een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep over de reikwijdte van de Jeugdwet omtrent dyslexiezorg.
*Met dank aan het NIP voor het opstellen van deze informatie.