Uit onderzoek weten we dat er meer nodig is om een compenserend dyslexiehulpmiddel succesvol in te zetten dan alleen het simpelweg aanbieden van een hulpmiddel (Scheltinga & Siekman, 2021). In deze voorbeelden wordt bij de implementatie van het hulpmiddel gebruik gemaakt van de methodiek COM (Compenserende dyslexiehulpmiddelen Op Maat, zie www.dyslexiehulpmiddelen.com voor meer informatie en de verantwoording en deze poster voor een visuele weergave van de methodiek).
In deze voorbeelden leest u hoe dit bij Ruben (9 jaar, groep 5/6), Sybe (11 jaar, groep 7) en Melissa (14, 2e klas VO) is gegaan.
Even voorstellen
Ruben (groep 5 en 6)
Ruben is een jongen van 9 jaar. Hij zit op het einde van groep 5 wanneer gestart wordt met dyslexiehulpmiddelen. Hij volgde logopedie omwille van mondelinge taalproblemen (TOS) en dyslexiebehandeling (technische lees- en spellingproblemen). De laatste maanden werd in de behandeling de focus gelegd op stimuleren (psycho-educatie) en compenseren (inzetten van hulpmiddelen en strategietraining). Vanaf groep 6 start hij in de klas met een technisch hulpmiddel in combinatie met een hulpmapje met regels en schema’s. Het stappenplan van de methodiek COM werd doorlopen.
Sybe (groep 7)
Sybe is 11 jaar en zit in groep 7. Hij heeft de diagnose dyslexie en daarnaast bleek dat Sybe een hoogbegaafde jongen is. Omwille van dyslexie volgt hij dyslexiebehandeling. Daarbij lag aanvankelijk de nadruk op remediëren. Vanaf januari groep 7 kwam de nadruk meer te liggen op stimuleren en compenseren. Zijn hulpvraag is gericht op het inzetten van een hulpmiddel (op computer) dat hem ondersteunt in alle situaties (behandeling, thuis en op school). Mama heeft dezelfde hulpvraag als Sybe, maar wil ook duidelijkheid omtrent de problematiek, zodat er op school erkenning is voor de behoeften van Sybe.
Melissa (2e klas voortgezet onderwijs)
Melissa is 14 jaar oud. Ze zit in de 2e klas van het voortgezet onderwijs. Omwille van haar dyslexie volgt ze begeleiding bij een dyslexiedeskundige / logopedist. Verder kreeg ze ook de diagnose dyscalculie en ADD. In functie van het verbeteren van de participatie in de school gerelateerde activiteiten is bij Melissa begeleiding opgestart aan een frequentie van 1 uur per week. Ze geeft aan behoefte te hebben aan coaching en een technisch hulpmiddel, zodat de lees- en spellingproblemen de participatie op school niet belemmeren. Tijdens de begeleiding werden de verschillende fases van het stappenplan van de methodiek COM doorlopen.
De fasen
De fasen zijn voorbereiding, instructie, gebruik en evaluatie en nazorg. Hierbij wordt eerst gekeken op welke gebieden Ruben hulp nodig heeft, welke hulpmiddelen daarbij passen, en een selectie van een hulpmiddel. Daarna wordt Ruben begeleid in het gebruik thuis en op school. Ook kiest hij een dyslexiemaatje uit: een klasgenoot die hij vertrouwt waar hij terecht kan met vragen. Aan het einde van het schooljaar wordt er geëvalueerd: heeft het hulpmiddel lees- en spellingproblemen van Ruben verminderd, hoe beviel het hulpmiddel etc.
Ook bij Sybe worden deze fasen doorlopen. Tijdens de voorbereiding wordt met behulp van het SETT-model gekeken op welk gebied er mogelijk behoefte is aan ondersteuning. Daarna wordt met het IPPA ondersteuningsinterview in kaart gebracht bij welke activiteiten Sybe vastloopt. Vervolgens wordt het hulpmiddel ingezet, alleen thuis, en wordt aan het einde van het schoojaar geëvalueerd.
Melissa doorloopt eveneens deze fasen. Vanaf oktober gebruikt ze het hulpmiddel en de maand erop start ze in de klas. In januari volgen twee evaluatiemomenten: eentje met Melissa, haar ouders en de dyslexiedeskundige en een moment met de school, ouders en de dyslexiedeskundige.
Ervaringen
Ruben heeft veel baat gehad bij het hulpmiddel:
- De school was in het begin terughoudend, maar nu mag hij het hulpmiddel bij alle vakken en toetsen gebruiken
- Hij mag met luisterboeken werken bij het maken van boekbesprekingen
- Het hulpmiddel heeft een positief effect op schoolse vaardigheden, maar lost niet alle problemen op door zijn TOS. Wel is het gebruik van de woordenboekfunctie behulpzaam bij het begrijpend lezen. Ruben kan zo onbekende woorden meteen opzoeken
Ook voor Sybe geldt dat het hulpmiddel hem heeft geholpen:
- Minder met moeite taken die hem eerst veel moeite kostte
- Minder frustraties bij het schrijven
- Door het hulpmiddel eerst thuis in te zetten en het daarna te evalueren op school, is er een gesprek om het hulpmiddel ook op school te gaan gebruiken
Bij Melissa was de probleemlast verminderd:
- De school was terughoudend, Melissa kon het hulpmiddel hierdoor niet onbelemmerd gebruiken
- Vervolgsessies nodig bij dyslexiedeskundige
- Na vier maanden probleemlast verminderd, maar nog hoog
- Melissa is van school gewisseld om meer begeleiding te krijgen
Het inzetten van deze methodiek lijkt scholieren dus goed te helpen. Genoeg redenen om dit te blijven gebruiken. Wilt u meer weten? Klik op de volgende links: COM-groep 5&6 , COM-Groep 7&8 & COM 2 VO voor meer informatie over deze casussen.