In groep 8 zijn (bijna) alle leerlingen verplicht om de eindtoets te maken. In sommige gevallen hoeft een leerling niet de Eindtoets basisonderwijs te maken (zie website Rijksoverheid). De uitslag van de eindtoets vormt een aanvulling op het schooladvies. Daarnaast geeft de eindtoets zicht op de leerresultaten van basisscholen. Scholen kunnen deze informatie zelf gebruiken om hun onderwijs aan te passen. Daarnaast neemt de Inspectie van het Onderwijs de resultaten mee in de kwaliteitsbeoordeling van de school.
Er moet een passende versie van iedere eindtoets zijn voor leerlingen met een specifieke ondersteuningsbehoefte. De school beslist of een leerling een aangepaste versie krijgt. Het kan dan voor dyslexie bijvoorbeeld gaan om audio-ondersteuning of een toets die geschikt is voor tekst-naar-spraak-software. De beschikbare aanpassingen kunnen variëren tussen de verschillende eindtoetsen. Voor de eindtoets basisschool kunnen scholen kiezen uit de volgende vijf door de overheid goedgekeurde eindtoetsen: de Centrale Eindtoets, de Route 8-toets, de IEP Eindtoets, de Dia-eindtoets, de AMN Eindtoets. Al deze toetsen bieden ook een aangepaste versie voor leerlingen met een ondersteuningsbehoefte, zoals dyslexie.
Scholen kunnen er ook voor kiezen om eind groep 7 of begin groep 8 de NIO-toets, Entreetoets Groep 7, Drempeltest of het Drempelonderzoek af te nemen. Deze toetsen zijn echter niet goedgekeurd door de overheid.
Mogelijke aanpassingen voor leerlingen met een ondersteuningsbehoefte
Bij de verschillende toetsen zijn de volgende aanpassingen mogelijk wanneer sprake is van een ondersteuningsbehoefte:
Centrale Eindtoets
Bij de Centrale Eindtoets (tot 2014 bekend als de Citotoets) mogen scholen voor leerlingen met een ondersteuningsbehoefte wijzigingen aanbrengen die de belemmering wegnemen. De school is verplicht om te bepalen welke aanpassingen mogelijk zijn.
De gangbare aanpassing die gedaan wordt voor leerlingen met dyslexie bij de Centrale Eindtoets is verklanking. De school mag verklanking aanbieden als de leerling beschikt over een dyslexieverklaring. Er kan gekozen worden voor zowel natuurlijke spraak (daisy- of audio-cd) of computerspraak (spraaksynthese). In de digitale adaptieve Centrale Eindtoets is spraaksynthese ingebouwd.
Naast auditieve ondersteuning mogen zowel leerlingen met als zonder ondersteuningsbehoefte een loep gebruiken waarmee de afbeeldingen en teksten kunnen worden vergroot en is het gebruik van een markeerstift toegestaan.
Spellingkaarten en een (digitaal of papieren) woordenboek mogen bij het maken van de Centrale Eindtoets niet gebruikt worden. De Centrale Eindtoets wordt standaard aangeboden in lettergrootte 12, de internationale standaard die geschikt is voor mensen met dyslexie. Er is geen vergrote versie van de Centrale Eindtoets beschikbaar. Wel kan een leerling in de digitale adaptieve Centrale Eindtoets teksten of afbeeldingen vergroten met een ingebouwde loep.
Route 8-toets
De Route 8-toets van A-VISION is een digitale eindtoets die is aangepast op het niveau van de leerling. Voor leerlingen met een dyslexieverklaring kunnen de leesteksten en de vragen voorgelezen met behulp van ReadSpeaker. De antwoordmogelijkheden worden niet voorgelezen. Ook is het mogelijk om het lettertype te vergroten.
IEP Eindtoets
Bij de IEP Eindtoets van Bureau ICE schrijven leerlingen hun antwoorden in de toetsboekjes. Voor leerlingen met een speciale ondersteuningsbehoefte is onder andere een vergrote versie van de toets beschikbaar. Ook kan audio-ondersteuning geboden worden door middel van MP3- of PDF-bestanden. Andere aanpassingen, zoals extra tijd voor het maken van een taaltaak, kunnen tevens geboden worden aan leerlingen met dyslexie.
Dia-eindtoets
De Dia-eindtoets is een digitale eindtoets die aangepast is aan het niveau van de leerling en die veel foto’s en beelden bevat. Van deze toets is een officiële ingesproken versie beschikbaar. Ook is het mogelijk om de toetsschermen te vergroten en kan extra tijd geboden worden aan leerlingen met dyslexie.
AMN Eindtoets
De AMN Eindtoets is een digitale toets waarin onder andere cognitieve vaardigheden worden getoetst. Het ontwerp van deze toets is aangepast om rekening te houden met dyslectische leerlingen door onder andere te kiezen voor lettertypes die doorgaans geschikt zijn voor leerlingen met dyslexie. Tevens is, waar mogelijk, de hoeveelheid tekst geminimaliseerd. Voor leerlingen met dyslexie is bovendien een toetsversie met auditieve ondersteuning beschikbaar waarbij zij kunnen zelf kiezen wat ze laten voorlezen. Tot slot kunnen door de school voor leerlingen met dyslexie andere voorzieningen worden getroffen, zoals grotere beeldschermen en een langere pauze.