De specialistische vergoede zorg is bedoeld voor leerlingen die ernstige en hardnekkige lees- en spellingsproblemen hebben, en ondanks goed onderwijs en extra ondersteuning op school niet of onvoldoende vooruitgaan.
Sinds 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor gespecialiseerde dyslexiezorg voor basisschoolleerlingen (zowel voor onderzoek als behandeling). De gemeente waar het kind woont is verantwoordelijk voor de zorg. De rijksoverheid heeft op regelhulp.nl informatie over dyslexie en dyscalculie bij elkaar gezet. Er is onder andere terug te vinden welke hulp er mogelijk is wanneer er sprake is van dyslexie en welke vergoedingsmogelijkheden er in jouw gemeente zijn.
Wanneer wordt het onderzoek en de behandeling vergoed?
In Nederland wordt onderscheid gemaakt tussen de term dyslexie en de behandelindicatie Ernstige Dyslexie (ED) (dit was tot 1 januari 2022 Ernstige Enkelvoudige Dyslexie (EED)). Bij dyslexie gaat het in het algemeen over ernstige problemen met lezen en spellen. Een deel van de kinderen met dyslexie krijgen de behandelindicatie Ernstige Dyslexie (ED), een term die gebruikt wordt binnen de regelgeving van vergoede zorg in Nederland. Voor deze kinderen wordt het onderzoek en de behandeling betaald door de gemeente.
Wie komt er in aanmerking voor de ED-vergoedingsregeling?
In het Protocol Dyslexie Diagnostiek en Behandeling 3.0 is vastgelegd wat de criteria zijn om in aanmerking te komen voor vergoede zorg.
Voor onderzoek geldt dat:
- het kind tussen de 7 en 13 jaar oud is en op de basisschool zit;
- er sprake is van een grote achterstand:
- 3 x achter elkaar een E score/ V-score (laagste 10%) voor woordlezen;
- er sprake is van hardnekkigheid:
- de school kan aantonen dat er voldoende extra hulp is geboden op het gebied van lezen en/of spellen, waarbij er onvoldoende groei te zien is.
Om ook de behandeling vergoed te krijgen na het onderzoek gelden de volgende voorwaarden:
- er komen geen andere verklarende factoren voor de lees- en/of spellingproblemen uit het onderzoek naar voren;
- er is geen sprake van te complexe andere problemen, die een goede uitvoering van de behandeling in de weg staan. De dyslexiebehandelaar kan dit verder toelichten.
Wel dyslexie, geen ED
Kinderen die niet uitvallen op leesvaardigheid maar wel op spelling (laagste 10%) komen niet in aanmerking voor vergoede zorg. Er kan wel na het onderzoek vastgesteld worden dat er sprake is van dyslexie volgens de Brede Vakinhoudelijke Richtlijn Dyslexie, met een daarbij behorende dyslexieverklaring. Remediëring kan dan verder opgepakt worden door de school. Wanneer ouders toch behandelingen willen, moeten deze door de ouders zelf worden betaald.
Kinderen in het voortgezet onderwijs
Kinderen in het voortgezet onderwijs komen niet voor de vergoedingsregeling in aanmerking. Natuurlijk houden de lees- en/of spellingproblemen niet ineens op wanneer een kind 13 jaar is geworden. Er kan dan alsnog sprake zijn van dyslexie. Kosten voor zowel het onderzoek als de behandeling zijn dan voor rekening van de ouders. Er zijn scholen die afspraken hebben gemaakt met een zorgaanbieder en daardoor voor een lager bedrag dyslexieonderzoek en behandeling kunnen aanbieden. Daarnaast zijn er scholen die vanuit het schoolbestuur of samenwerkingsverband een bevoegd deskundige in dienst hebben die het onderzoek kan uitvoeren. Vraag dit dus altijd eerst aan school na.
Onderzoek en behandeling bij volwassenen
Er zijn ook volwassenen die pas in hun studententijd of later tegen problemen aanlopen, of om andere redenen graag een onderzoek willen om te kijken of ze dyslexie hebben. Voor volwassenen is het mogelijk om de uitgaven voor dyslexieonderzoek en -behandeling af te trekken van de inkomstenbelasting. Dit laatste kan alleen als: “de behandeling door de dyslexietherapeut plaatsvindt op voorschrift en onder begeleiding van een arts” (Vragen en antwoorden over persoonsgebonden aftrekposten, Belastingdienst). Let op: in 2022 worden deze persoonsgebonden aftrekposten afgebouwd als het inkomen in de hoogste schijf is (Lees meer: Fiscale veranderingen 2022, Belastingdienst). Verder mogen ouders ook de specifieke zorgkosten die zij maken voor hun kinderen jonger dan 27 jaar aftrekken van hun inkomstenbelasting, wanneer de kinderen zelf de zorgkosten niet kunnen betalen.
Andere ondersteuningsmogelijkheden
Ondersteuning vanuit school
Wanneer een kind wel een dyslexieverklaring krijgt, maar niet in aanmerking komt voor vergoede behandelingen, is het goed om in gesprek te gaan met school. Er kan dan namelijk wel gebruik gemaakt worden van ondersteuning en hulpmiddelen die een school zelf biedt. Scholen zijn verplicht om (binnen redelijke grenzen) de ondersteuning te bieden en aanpassingen te doen die een leerling nodig heeft. Ondersteuning voor dyslexie valt onder de basisondersteuning. De specifieke invulling van de basisondersteuning kan verschillen tussen scholen.
Ondersteuning via de gemeente
Wanneer er bij een kind sprake is van een combinatie van dyslexie en een andere stoornis, dan kan na worden gegaan of bijvoorbeeld een vorm van leeshulp vergoed kan worden vanuit een persoonsgebonden budget (pgb). Pgb valt voor kinderen jonger dan 18 jaar onder de Jeugdwet en daarmee onder de verantwoordelijkheid van gemeenten. De gemeente beslist welke hulp nodig is en is alleen verplicht dit te organiseren wanneer ouders en kind hier niet zelf de mogelijkheden voor hebben.
Daarnaast kunnen ouders die onvoldoende inkomen hebben om de kosten te dragen, een beroep doen op Bijzondere Bijstand bij de gemeente. Daarnaast bieden sommige gemeenten extra ondersteuning aan gezinnen met kinderen met een lager inkomen (www.samenvoorallekinderen.nl).
Vergoeding voor hulpmiddelen
Zorgverzekeraar
Sommige zorgverzekeraars vergoeden het gebruik van een Daisyspeler. Daar kunnen ouders dus zelf een beroep op doen. Lees op de website van Lexima meer over het vergoeden van de kosten voor een Daisyspeler.
Inkomstenbelasting
De aanschafkosten van speciale dyslexiehulpmiddelen kunnen deels worden afgetrokken van de inkomstenbelasting onder de aftrekpost Specifieke zorgkosten (Vragen en antwoorden over persoonsgebonden aftrekposten, Belastingdienst). De kosten voor bijvoorbeeld een laptop vallen hier niet onder. Dit geldt zowel voor personen onder de 18 jaar als voor volwassenen. De kosten kunnen niet in een keer worden afgetrokken van de belasting, maar dit wordt verdeeld over meerdere jaren. Let op: in 2022 worden deze persoonsgebonden aftrekposten afgebouwd als het inkomen in de hoogste schijf is (Lees meer: Fiscale veranderingen 2022, Belastingdienst). Verder mogen ouders ook de specifieke zorgkosten die zij maken voor hun kinderen jonger dan 27 jaar aftrekken van hun inkomstenbelasting, wanneer de kinderen zelf de zorgkosten niet kunnen betalen.
UWV en gemeente
Voor leerlingen of studenten die naast dyslexie ook nog een andere beperking hebben waarvoor ze een dyslexiehulpmiddel nodig hebben (denk aan een zintuiglijke of motorische beperking), kan een voorzieningenaanvraag worden ingediend bij het UWV. Wanneer er alleen sprake is van dyslexie, is dit niet mogelijk (Protocol Voorzieningen UWV 2021). Voor werknemers is het wel mogelijk om een voorzieningenaanvraag in te dienen wanneer er alleen sprake is van dyslexie (WAJONG). Dit geldt ook voor studenten die een bbl-opleiding volgen, aangezien zij al werken. Werknemers en bbl-studenten kunnen ook bij de gemeente terecht (Participatiewet).