Hoofdstuk 4: Begeleiding bij lees- en spellingproblemen

Laatst bijgewerkt op

Terug naar Leesproblemen en dyslexie in het basisonderwijs

Inleiding en leeswijzer

Op deze pagina vind je links naar websites en boeken die aansluiten bij dit hoofdstuk en die je kan bekijken en lezen voor meer uitgebreide en verdiepende informatie. Ook vind je materialen om zelf aan de slag te gaan.

“Als de leerkracht lees- en/of spellingproblemen heeft gesignaleerd, is het belangrijk om de leerling zo snel mogelijk extra instructie en begeleiding te geven. In dit hoofdstuk staat effectieve begeleiding bieden centraal.

In paragraaf 4.2 beschrijven we de problemen die zich kunnen voordoen in de (voorbereidende) lees- en spellingontwikkeling. Paragraaf 4.3 belicht de begeleiding op ondersteuningsniveau 2 en 3 (zie voor een beschrijving van het continuüm  van zorg ook de inleiding van deel II). Wat werkt nu eigenlijk in de begeleiding van lees- en spellingproblemen? Die vraag beantwoorden we in paragraaf 4.4 (voor lezen én spellen), in paragraaf 4.5 (specifiek voor lezen) en in paragraaf 4.6 (specifiek voor spellen). We sluiten het hoofdstuk af met een paragraaf over ondersteuning bij lezen en schrijven in andere vakken (paragraaf 4.7).”

Bezoek websites

Lees meer

Aan de slag

  • Connect Klanken en Letters is een programma voor vroegtijdige individuele interventie in het proces van aanvankelijk lezen (oktober-februari groep 3). Het programma is gericht op het verbeteren van het klankbewustzijn, de klank-teken-koppeling en het technisch lezen (‘decoderen’). Vloeiendheid is geen doel bij dit programma. 

  • Connect Woordherkenning is een interventieprogramma voor leerlingen die bijna alle letters vlot en goed kunnen benoemen, maar moeite hebben met de volledige omzetting van alle letters binnen een woord. Het is gericht op de verbetering van van woorden met medeklinkerclusters, tweelettergrepige woorden en meerlettergrepige woorden.

  • Connect Vloeiend Lezen is een programma voor kinderen die de aanvankelijke leeshandeling beheersen, maar niet komen tot het automatiseren daarvan. De centrale doelen van Connect Vloeiend Lezen zijn: leeskilometers maken en het komen tot vloeiendheid.

  • RALFI is een interventieprogramma voor leerlingen die langdurig traag blijven lezen en niet komen tot het niveau van automatisering. Het programma is bedoeld voor zeer zwakke lezers waarbij het AVI-niveau stagneert. De spellende leeshandeling wordt (grotendeels) beheerst, maar het lezen blijft traag.

  • Begeleid hardop lezen is een aanpak voor leerlingen die moeite hebben met lezen. Klik voor instructiefilmpje 1, instructiefilmpje 2 en instructiefilmpje 3.


  • Deze kwaliteitskaart beschrijft opties om extra tijd te creëren voor risicolezers. 
    Projectbureau Kwaliteit, PO Raad
  • Voorbeeld van een handelingsplan
    Voorbeeld van een handelingsplan uit: Protocol Preventie van leesproblemen Groep 1-2 | 2017
  • Lettergroeiboek
    Voorbeeld van een werkvorm om de letterkennis van een leerling in beeld te brengen. Afkomstig uit het Effectief Leren Lezen Ondersteuningsprogramma (ELLO)
  • Powerpoint Voorschotbenadering
    Powerpoint over de Voorschotbenadering voor de preventie van lees- en spellingproblemen bij kleuters
  • Stoplichtletters van ELLO
    Kopieerbladen om te gebruiken bij het aanleren van de klank-tekenkoppeling. Afkomstig uit het Effectief Leren Lezen Ondersteuningsprogramma (ELLO)
  • Handleiding Begeleid hardop lezen | 2011 | Blok, Boendermaker & Oostdam
  • Schema Hoe verbeter ik mijn tekst?
    Werkvorm uit het Protocol Leesproblemen en Dyslexie Groep 5-8
  • Voorbeeld Verhaalschema
    Werkvorm uit het Protocol Leesproblemen en Dyslexie Groep 5-8